Hoe je kun je in korte tijd meer energie krijgen? Niet door het geijkte pad van top-down gestuurde programma’s af te lopen, zagen we in het eerste deel van dit tweeluik. Wél door de zaak radicaal om te draaien en je medewerkers de regie over hun energie in eigen hand te geven. In dit tweede deel vertel ik hoe je dit het beste kunt aanpakken. (Lees hier Verdraaide vitaliteit: maak van je organisatie een powerhouse)

Ga op zoek naar Oprah!

Een tijdje geleden verscheen een interessant artikel, dat inging op de vraag wie de grootste invloed had op een lichamelijk en mentaal gezonde leefstijl: de overheid die allerlei gezondheidsprogramma’s opzet en subsidieert of de bekende tv-persoonlijkheid Oprah Winfrey die het van haar vermogen moet hebben om miljoenen mensen te raken. Het lijkt een oneerlijke strijd: aan de ene kant een enorm leger van deskundige overheidsdienaren en aan de andere kant een eenzame gezondheidsapostel. De schrijvers wilden het naadje van de kous weten en ondervroegen duizenden burgers. Het antwoord was verrassend: niet het leger van door de overheid betaalde of ondersteunde deskundigen, maar Oprah kwam als de meest invloedrijke gezondheidsapostel uit de bus. Met haar tv-shows, haar indringende interviews en niet te vergeten, haar artikelen en boeken, had deze personality meer mensen in hun keuzes beïnvloed dan al die goed bedoelde programma’s bij elkaar.

Onvoorstelbaar? Wel, als je langs de traditionele lijnen van veranderplannen en programma’s denkt. Niet wanneer je verandering ziet als een beweging die door toedoen van ‘change agents’ (je mag ook van informele leiders, koplopers of positieve uitzonderingen spreken) op gang komen. Verandering is een kwestie van één of enkele mensen die het voortouw nemen en een dusdanige aantrekkingskracht op anderen uitoefenen dat ze gaandeweg hele mensenmassa’s in beweging weten te brengen. Als je wilt weten hoe dat werkt, kijk dan eens naar het volgende filmpje.

Als je mensen letterlijk en figuurlijk in beweging wilt brengen, ga dan op zoek naar de meest energieke en enthousiaste persoon die bereid is het voortouw te nemen. Ga, met andere woorden, op zoek naar je eigen Oprah. Dat is het starpunt van verdraaide vitaliteit.

Vitaliteit in vijf stappen

Je hebt vast wel eens ‘mens erger je niet’ gespeeld en het moment meegemaakt dat een van jouw pionnen er werd afgegooid. Al het werk was dan voor niets geweest: je moest weer helemaal van voren af aan beginnen. Hetzelfde principe geldt ook voor gedragsverandering. Dat is de boodschap van een groep Amerikaanse onderzoekers die ruim dertig jaar op zoek is geweest naar de succesfactoren van menselijke zelfverandering. Zoals de term al aangeeft, gaat het hier om vormen van verandering die je zelf, zonder hulp van deskundigen, kunt realiseren. Succesvolle zelfverandering, zo concludeerden de onderzoekers na het bestuderen van duizenden studie, is een kwestie van het gericht doorlopen van vijf stappen. Volg die stappen in een logische volgorde en sla geen stap over, want dan werkt het niet. Wanneer je het volgens die regel doet, kun je jezelf ieder gewenst gedrag binnen negentig dagen aanleren. Je hebt bovendien maar liefst tien keer meer kans op succes. Laten we die stappen één voor één langslopen en aangeven wat hun betekenis is voor het stimuleren van vitaliteit.

1. Luister naar je emoties

In beweging komen doe je niet omdat je een mooi plan in elkaar hebt getimmerd, maar omdat je enthousiast en positief gestemd bent. Vitaliteit is geen kwestie van willen, maar van moeten. Je hebt ijverig verhalen en aansprekende voorbeelden verzameld van organisaties; je bent enthousiast en je wilt aan de slag gaan. Je spreekt niet vanuit je hoofd, maar vanuit je hart. Je weet waarom het belangrijk is om aan vitaliteit te werken. Het verhaal waarmee je anderen tracht te inspireren, is meer dan een logische business case. Het is een verhaal dat jou en anderen raakt. Behalve dat je weet waarom vitaliteit van belang is, ben je ook vol zelfvertrouwen en durft je nek uit te steken. Je trekt je weinig aan van mensen die het maar niets vinden, maar richt je vooral op andere, minstens even enthousiast gestemde, positieve uitzonderingen.

2. Gebruik je verstand goed

Begin niet zomaar lukraak met wat ongerichte acties. Gebruik eerst je verstand. Blijf niet hangen in ‘containerbegrippen’, maar ga heel gericht op zoek naar het antwoord op de vraag wat je precies wilt bereiken. Wat betekent vitaliteit voor jou (en als je met meerderen bent: voor jullie)? Welke beelden dringen zich daarbij op in je hoofd? Hoe zal het gewenste gedrag er in de praktijk uitzien? Ken je voorbeelden waaraan je je kunt spiegelen? Probeer een en ander zo levendig mogelijk te visualiseren. Blijf verdiepende vragen stellen: waarin verschilt het gewenste van het huidige gedrag? Hoe ga je te werk om oude gewoontes te doorbreken en nieuw gedrag aan te leren? Blijf niet steken in wensbeelden die uitsluitend met lichamelijke gezondheid te maken hebben. Probeer je daarnaast ook in te beelden hoe een emotioneel, mentaal en sociaal gezond (werknemers)bestaan eruit ziet.

3. Ga stap voor stap aan de slag

Besef dat het bij vitaliteitsprogramma’s vaak gebruikte medische model weliswaar goed is in het stellen van diagnoses, maar slecht in het op gang brengen van een positieve energie gebaseerde beweging. Richt je op een aantal inspirerende én impactvolle uitdagingen. En vooral, ga zo snel mogelijk aan de slag. Experimenteer naar hartenlust en leer wat werkt en wat niet. Streef niet te gauw naar het maken van grote sprongen, maar werk in kleine stappen aan vitaliteit. Denk groot, maar doe klein. Toets ook regelmatig of je voortgang maakt. En vier dat wanneer het zo is.

4. Zet door en toon veerkracht

Bedenk ook dat tegenslagen bij het leven en zeker bij veranderen horen. Het loopt meestal niet zoals je je het hebt voorgenomen. Het is belangrijk om je hier niet van de wijs te laten brengen en de draad zo snel mogelijk weer op te pakken. Dat hoeft niet altijd te betekenen dat je gewoon op de oude voet doorgaat. Je kunt ook besluiten om het thema anders aan te pakken. Het belangrijkste is dat je nu doorzet en niet verslapt.

5. Zoek samen naar versterking

Veranderen betekent dat er kleine landweggetjes in je brein worden aangelegd. Die nieuwe verbindingen in de hersenen zijn de voorbodes van nieuw gedrag. Als je die landweggetjes zo versterkt en verbreedt dat het op den duur snelwegen in je brein worden, dan heb je het nieuwe gedrag tot een gewoonte gemaakt. Die gewoontes ontwikkel je niet alleen, maar samen met anderen. Laat je inspireren door en leer van mensen die zich de gewenste gewoontes al eigen hebben gemaakt. Creëer een omgeving waarin de nieuwe gewoonte ook wordt ondersteund. Lees de laatste zin nog eens goed: in tegenstelling tot wat tegenwoordig vaak gebeurt, begint gedragsverandering niet bij het sleutelen aan de structuur of de omgeving, maar eindigt het daarmee. Als je klaar bent met veranderen en je hebt bereikt wat je wilt, kunnen de structuurbouwers aan de slag. Eerder niet!

Verdraaide vitaliteit: volg de energie!

Zoals gezegd, het doorlopen van deze vijf stappen hoeft bij elkaar niet langer dan negentig dagen te duren. Is je missie geslaagd, dan begin je gewoon met een nieuwe uitdaging. Let wel op de spelregel die ik aan het begin noemde: als je bij een van de stappen blijft steken, moet je weer terug gaan naar de eerste stap en je eerlijk afvragen of je nog steeds voldoende animo hebt om aan vitaliteit te werken. Als dat niet het geval is, kun je maar beter stoppen.

We weten nu hoe gedragsverandering snel, soepel en succesvol kan verlopen. We weten inmiddels dat hierbij als leidraad dient vrijwel haaks staat op de ‘plan do, check, act’-praktijken die je in veel organisaties tegenkomt. Als je volgens dit laatstgenoemde stramien werkt, sla je de eerste twee stappen over: het gevolg is dat je veranderkracht dan met bijna de helft afneemt.

De moraal van het verhaal: je hoeft geen heksentoeren uit te halen om meer energie te krijgen en een vitale werkomgeving te creëren. Iedereen kan vlammen. Energie hoeft niet van buitenaf te worden opgewekt, het zit in mensen zelf. Ga met medewerkers in gesprek over hun energiebronnen, maar ook over hun energielekken. Als je een objectiever beeld wilt krijgen, kun je ook besluiten om de energie bij mensen of in teams te meten. Maak niet de fout om de resultaten van zo’n meting heilig te verklaren. Zie ze als opstap naar een dialoog over oorzaken en eventuele oplossingen van energiegebrek. Maak daarbij niet de fout dat die gesprekken alleen maar als input dienen voor het zoveelste programma. Laat medewerkers zélf acties bedenken en uitvoeren om meer energie te krijgen. Kortom, volg de energie! Dat is de kern van verdraaide vitaliteit.

http://www.hrzone.nl/vitaliteit/vitaliteit-artikelen/entry/verdraaide-vitaliteit-deel-2-hoe-je-van-je-organisatie-een-powerhouse-maakt

Sauvegarder cet article ?

Connexion S'inscrire